Recreatie en Toerisme

Bergfeesten
De eerste aanzet tot grootschalige recreatie werd tussen 1859 en 1864 gedaan met de organisatie van de Bergfeesten. Dit feest werd gefinancierd door de Compagnons en had het doel om de veenarbeiders in de zomer een positief verzetje te geven. Het feest werd gehouden ter hoogte van de zogenaamde 'voorste duinen', waar nu ongeveer restaurant de Bosberg is gelegen. De Bergfeesten waren een combinatie van kunst, natuur en volksvermaak. Vanuit allerlei windstreken kwamen mensen richting Appelscha om de Bergfeesten mee te vieren. Na 1864 zijn de Bergfeesten niet meer georganiseerd, vermoedelijk doordat er binnen de Compagnons onenigheid is ontstaan over de financiering van en grootschaligheid deze feesten.

In deze zelfde periode worden in Nieuw-Appelscha ook het logement Compagnonshotel en de cafés Diligentia en Zwart. Café Zwart is bekend geworden door de toespraken van Domela Nieuwenhuis en Pieter Jells Troelstra ten tijde van de veenstakingen in 1893. 

Prent briefkaart Compagnonshotel te Appelscha (Bron: Historische Vereniging van Appelscha)

Ontwikkelingen 20e eeuw
In de loop van de 20e eeuw werd Appelscha een steeds interessanter recreatieoord voor vakantiegangers en dagjesmensen. De uitgestrekte dennenbossen, de heidevelden en het Aekingerzand blijken zeer in trek te zijn. Op en rondom de Boerestreek verrezen verschillende cafés en theehuizen waar toeristen konden vertoeven. Daarnaast werden voormalige boerderijen omgebouwd tot kampeerboerderijen voor bijvoorbeeld schoolreisjes. Tevens verrezen er op verschillende plaatsen rondom Appelscha campings, zoals camping de Roggeberg en camping Alkenhaer. Verder werd Appelscha in 1934 voorzien van een eigen openluchtbad en werd er een openluchttheater gebouwd aan de rand van de Bosberg. Duizenden bezoekers bezochten in de jaren '50 en '60 voorstellingen van Swiebertje, Pipo de Clown, Willy Alberti, Rudi Carell en vele anderen.


Prent briefkaart kampeerboerderij Zandstra (Bron: Historische Vereniging van Appelscha)

Eind jaren '70 verrijst achter café-restaurant Duinen Zathe het pretpark Duinen Zathe. Korte tijd later opent Miniatuurpark Appelscha haar deuren naast Duinen Zathe. In 2002 is het pretpark verplaatst richting de Wester Es in verband met uitbreidingsplannen van het park. Hierdoor ontstond een groot gapend gat op de Boerenstreek. Kookmuseum de Vleer heeft gepoogd het gat op te vullen door een overgebleven bijgebouw van Duinen Zathe op de Boerestreek te betrekken. Echter is dit van korte duur geweest, rond 2010 zijn zowel De Vleer als Miniatuurpark Appelscha failliet gegaan.

Ook Staatsbosbeheer heeft een bijdrage geleverd aan de toeristische ontwikkeling van Appelscha. Aan de westzijde van de N381 is een Bezoekerscentrum gerealiseerd van waaruit vele wandel-, fiets- en menroutes vertrekken. Daarnaast heeft Staatsbosbeheer een tweetal mountainbikeroutes aangelegd die inmiddels tot de best bezochte mountainbikeroutes van Nederland behoren.

Bezoekerscentrum Drents-Friese Wold (Bron: eigen foto)

Naast deze tastbare recreatieve voorzienen blijkt de centrale ligginng van Appelscha zeer geschikt voor de organisatie van diverse evenementen. Jaarlijks starten vanuit Appelscha de Drentse Rijwiel Vierdaagse en de eveneens druk bezochte Appelschaaster Fiets Vierdaagse. Een ander druk bezocht evenement is de Turfvaart Dagen. Dit evenement is vernoemd naar de Turfroute, een vaarroute over de Opsterlandse Compagnonsvaart.

Huidige ontwikkelingen
Momenteel is de gemeente Ooststellingwerf druk bezig met de realisatie van de herinrichting van de Boerestreek. Na jarenlang getouwtrek is een nieuwe bestemming gevonden voor het gapende gat aan de Boerestreek. Een verwaarloosde muziekkoepel werd gesloopt en het terrein is inmiddels evenementen-proof gemaakt. De eerder omgelegde Boerestreek is weer in ere hersteld en loopt weer langs de horecagelegenheden. Daarnaast zal klimpark Outdoor Appelscha zich uitbreiden tot aan de Boerestreek en zijn er plannen in de maak om het Bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer te verplaatsen naar de Boerestreek.

Herinrichting Boerestreek (Bron: www.ooststellingwerf.nl)